Waarom ga je altijd te laat naar bed?

Het is een bekend probleem: te laat naar bed gaan. In deze lezing, legt drs. Liese Exelmans de reden uit en geeft enkele tips.

Dit is mijn samenvatting van de lezing. Als het tijd is om naar bed te gaan, gebeurt dit bij velen van ons. Het is 23:00 uur, bijna tijd voor bed. Een engel op de ene schouder zegt ga slapen, maar een duiveltje op de andere schouder zegt kijk naar je gsm! Het resultaat: je bent 's morgens te moe.  Geen zorgen. jij bent niet alleen! 

Dit is een probleem omdat slaap de brandstof voor ons lichaam is. Mensen met slaaptekort lopen een groter risico op hartziekten, depressie, en obesitas. 1 op de drie mensen vindt dat ze niet goed of genoeg slapen.

We willen gaan slapen, maar vaak doen we het niet. Waarom? In een woord: zelfcontrole. Zelfcontrole is datgene wat wij gebruiken om dingen te bereiken. Andere woorden ervoor zijn karakter of discipline. Het zit in je prefrontale cortex, aan de voorkant van je brein. We gebruiken de zelfcontrole om goede keuzes te maken. Een ander deel van onze brein wil onmiddellijke bevrediging (instant gratification). Het probleem is dat de voordelen van slapen op lange termijn zijn en niet op korte termijn. Er is een beroemd klassiek experiment 'the marshmallow test' waarin dit probleem wordt onderzocht. 

Mediagebruik speelt een grote rol in het slaapgedrag. Jongeren spenderen vandaag 8 uur en 36 minuten voor een scherm, meer tijd dan in bed liggen. Ze geeft drie argumenten voor het probleem van mediagebruik. 1. We hebben altijd toegang tot media, vooral 's avonds. 2. Weinig kosten en heel veel baten. Je hoeft maar op een knopje te drukken en je hebt zoveel entertainment. 3. Mediagebruik is een gewoonte voor ons geworden. We zijn verslaafd aan onze gsm's.

Kortom, als we willen gaan slapen, is er de kortetermijn voordelen (mediagebruik/plezier) en de lange termijn voordelen (gezondheid/goede nachtrust). Hoe kunnen we het doorbreken? Met Zelf controle. Maar we hebben minder zelfcontrole in de avond, want we gebruiken het allemaal tijdens de dag. We zijn bijvoorbeeld met de fiets naar het werk gegaan, en we hebben gezond gegeten. Er is geen zelfcontrole meer voor de avond. Dus kijken we TV en induiken, of eten zelfs ongezonde snacks meer 's avonds. 

Slaap is cruciaal om onze batterijen op te laden. Zo belanden we in een vicieuze cirkel: minder slaap, minder energie, minder energie, minder zelfcontrole, en dus nog minder slaap. Slaaptekort is het gevolg. Een paar tips: Heb geen smartphone in de slaapkamer. Breng jezelf niet in de verleiding. Gebruik apps die laten zien hoeveel je je smartphone gebruikt. Bijvoorbeeld Forestapp. Schakelen een timer die kan je een half uur voor bedtijd notificeren om te weten dat het bedtijd is. Ik hoop dat jullie vanavond allemaal op tijd naar bed gaan!

Hoe moeilijk is het om Nederlands te leren?

Dit post gaat over een heel interessante lezing van Prof. Folkert Kuiken aan het LOWAN instituut. Wat is de rol van de moedertaal bij het leren van het Nederlands? Hoeveel maakt de taalafstand uit? 

Het is een vergelijking tussen talen. Alle talen zijn gelijkwaardig, maar niet even gemakkelijk of moeilijk te leren. Dit zijn enkele belangrijke factoren.

Toontalen: Sommige talen zijn tonaal. Moeder in het Chinees is bijvoorbeeld 'mā' (neutrale toon) Maar als je het verandert in mà (een andere toon) is het een scheldwoord, en mă is een paard! Dit maakt een taal moeilijk te leren. Dus in dit opzicht is Nederlands bijvoorbeeld makkelijker dan Chinees.

Naamvallen: Naamvallen, bijvoorbeeld das,der,die in het Duits maken een taal ook moeilijk om te leren. Ook in dit opzicht is het Nederlands geen moeilijke taal.

Lidwoorden: Sommige talen, bijvoorbeeld Slavische talen zoals het Russisch, hebben geen lidwoorden. In het Nederlands hebben we de en het.In dit geval is het Nederlands moeilijk.

Zinsbouw: of woordvolgorde. Voor de hoofdzin is het Nederlands SVO (Verbum positie 2), maar voor de bijzin staat het aan het eind. Het is ook moeilijk voor anderstaligen om te leren.

Woordvorming: of samenstellingen. Zo is er bijvoorbeeld een luciferdoosje. Maar in andere talen bijvoorbeeld voor Marokkanen is het 'doos van vuur'. Het is moileijk voor wie een andere volgorde is gewend.

Dan vertelt hij over het belang van de lexicale taalafstand. Hij toont dit nuttig diagram.

Natuurlijk liggen de Germaanse talen het dichtst bij het Nederlands. Dan is Nederlands het gemakkelijkst voor sprekers van een Romaanse of Slavische taal. En eindelijk hebben we talen die het verst zijn, zoals Urdu. Voor de morfologische complexiteit hebben sprekers van de meeste Indo-Europese talen een voordeel, vergeleken met sprekers van veel Aziatische talen zoals Chinees en Vietnamees, etcetera. In het Nederlands kun je hele lange woorden maken, bijvoorbeeld: levensverzekeringsmaatschappij 

De conclusie is dat alle talen gelijkwaardig zijn in het doorgeven van informatie, maar niet even gemakkelijk of moeilijk te leren. Eindelijk introduceert hij een app die laat zien hoe moeilijk het is voor mensen uit verschillende moedertalen om Nederlands te leren: moedint2.nl U kunt de app bekijken om de moeilijkheden te zien voor mensen uit uw moedertaal. Veel succes met het leren van Nederlands!

Nadat en voordat met plusquamperfectum

Onnodig te zeggen dat ik ben gewoon een Nederlands cursist. Ik leg grammatica uit, maar voor mijn eigen verheldering. Het plusquamperfectum is de voltooid verleden tijd in het Nederlands. Letterlijk betekent het: 'meer dan perfectum'.

Het is nuttig om het te vergelijken met het perfectum. 

Pefectum: Ik heb gegeten. 〰 Plusquamperfectum: Ik had gegeten. 

Perfectum: Ik ben gegaan. 〰 Plusquamperfectum: Ik was gegaan.

Ok nu voorbeelden met nadat en voordat: 

"Nadat ik een broodje had gegeten, ging ik naar school."  

"Voordat ik naar de bioscoop ging had ik de film gezien."

Omdat en doordat. Reden of oorzaak?

Vandaag een beetje grammatica! Niet ieders favoriet, hè?! In de eenvoudigste bewoordingen: 

Omdat ---> Reden of oorzaak (meestal Reden)

Doordat ---> strikt een Oorzaak

Omdat vertelt de persoonlijke reden (subjectief). Reden is cognaat met het Nederlandse "Raden" of met het Engelse "Reason". Een voorbeeld: "Ik ga naar het park omdat ik graag wandel." Het gaat over iets waar je invloed op hebt.

Doordat gaat over iets waar je geen invloed op hebt, een oorzaak (objectief) Dat betekent dat het noodzakelijkerwijs een gevolg heeft. Oorzaak is opgebouwd uit oor +‎ zaak. "Oor" is een voorvoegsel (prefix) voor veel Nederlandse woorden, betekend "uit" of "origineel". "Zaak" is cognaat met het Engelse "Sake". Doordat gebroken in twee delen (door + dat) is cognaat met het Engelse (through + that). Een voorbeeld voor doordat: "Ik kon niet in het kantoor komen doordat de deur dicht was.".

Tip: Als je twijfelt om doordat of omdat te gebruiken, gebruik dan gewoon omdat. Het is bijna altijd geschikt.

De beste fietslanden ter wereld

"Beste fietslanden ter wereld" Ik heb dit online opgezocht, en er zijn zoveel verschillende lijsten! Maar er zijn veel terugkerende landen in alle lijsten. Dit zijn landen die fietsparadijs zijn! Nederland en Denemarken staan bijna altijd in de top twee. 

Enkele van de fietsvriendelijke landen van Europa zijn: Denemarken, Nederland, Zweden, IJsland, Finland, Duitsland, Frankrijk, België, Slovenië, Hongarije, Oostenrijk, en Slowakije.

Er is ook een Fietsstedenindex, waarin fietsvriendelijke steden in de wereld worden gerangschikt. Het werd beoordeeld op basis van veel verschillende criteria, en het is sinds 2019 niet meer bijgewerkt. In dat lijstje staat Utrecht op de eerste plaats, gevolgd door Antwerpen (3e) en Amsterdam (5e). Ook veel steden in Duitsland en Frankrijk haalden de top 20.

ECF Fietsbarometer rangschikt landen een beetje anders. De vijf criteria waren: 1) Het gebruik van de fiets 2) Verkeersveiligheid 3) Fietstoerisme 4) Fietsindustrie 5) Fietsorganisaties. 

Zoals verwacht, voor dagelijks gebruik, staar Nederland in de eerste plaats. Op basis van de verkeersveiligheid scoorde Luxemburg het hoogst. Het fietstoerisme was het hoogst in Finland. Slovenië had het hoogste aantal fietsverkopen in Europa. En voor Fietsparticipatie stond Denemarken op nummer één.

Plaats van werkwoorden in zinnen met voegwoorden

De Nederlandse zinsvolgorde is heel verwarrend voor buitenlanders zoals ik. Het is alsof Yoda spreekt!

Ik probeer hier de positie van het werkwoord (verbum) zoveel mogelijk te toelichten. Ik ben eigenlijk dit april begonnen met mijn Nederlandse lessen, en ik ben nieuw in dit land! Daarom kan ik maar langzaam spreken en schrijven, en ik heb nog steeds problemen met de positie van mijn verba. Als buitenlanders zetten we het verbum vaak op de verkeerde plaats terwijl we spreken, vooral als we snel spreken. Voegwoorden (Conjuncties) zijn woorden die zinnen met elkaar verbinden. De eenvoudigste is 'en'. In het algemeen zijn er 3 situaties.

   1. Hoofdzin. In zinnen die hoofzin zijn, staat verbum altijd in positie 2. Het is het meest normale geval. Bijvoorbeeld: 'Ik drink en ik weet dingen.' En, of, maar, en want zijn voegwoorden in deze algemene regel. Ze verbinden twee hoofdzinnen. Dat betekent dat beide zinnen even belangrijk zijn als elkaar (geen bijzin).

   2. Bijzin. Een bijzin is een afhankelijke zin en kan niet zelfstandig staan. In deze situatie staat het verbum achteraan. Bijvoorbeeld: 'Ik drink water omdat ik dorst heb.' De eerste zin (Ik drink) is een hoofdzin. Het is belangrijker. De tweede zin (Omdat ik dorst heb) is een Bijzin. Twee zinnen (hoofdzin en bijzin) hebben niet evenveel gewicht. Bijzin geeft extra informatie en is niet zelfstandig. Er zijn veel van zulke voegwoorden, bijvoorbeeld, dat, omdat, dan, terwijl, zoals, en zo.

Om te onthouden dat het verbum in de bijzin naar het einde gaat, onthoud dit: Omdat katapult! Omdat/dat... katapulteren het verbum naar achteren.

Als er meer verba zijn, geen paniek! Ze gaan allemaal naar het einde van de zin. Bijvoorbeeld: 'Ik studeer omdat ik later een goede job zou willen hebben.' De extra verba van bijzin gaan allemaal naar het einde (zou willen hebben).

   3. Inversie. Dit gaat niet over voegwoorden. Het is een algemene regel. Als er extra informatie aan het begin van de zin staat, zal inversie gebeuren. Bijvoorbeeld: 'Morgen ga ik naar het park.' De zin begint met 'Morgen' niet met subject (ik). Daarom komt het verbum (ga) voor het suject (ik). Het ziet er ingewikkeld uit, maar het is heel simpel. Het is een andere iteratie van regel één; Verbum Positie 2! (V2)

Als exra verba worden toegevoegd na het eerste verbum (die in positie-2 is), gaan ze altijd naar het einde. Bijvoorbeeld: 'Morgen ga ik naar het park om te relaxen.' 

Ok nu probeer ik een heel ingewikkelde zin om te oefenen!

'Als ik een betere student was geweest, had mijn leraar niet zo hard hoeven proberen.' Het is een beetje ingewikkeld omdat het uit twee bijzinnen is samengesteld. Als (regel 2) Omdat katapult! (was geweest). 'Had' (Regel 3) inversie + (Regel 2) Bijzin (extra verba achteraan). 

Dat is alles! Ik hoop dat het helpt. Dank aan mijn leerkrachten, Philippe, Pieter en Evelyne voor het uitleggen van deze algemene regels.

Je mening uitdrukken

Hoe druk je je mening uit in het Nederlands? Er zijn veel manieren. Bijvoorbeeld: Ik vind, Ik denk, Volgens mij... Met 'Volgens mij' je moet voorzichtig zijn dat het wordt gevolgd door een inversie. Een voorbeeld: "Volgens mij is het een goed idee." Letterlijk vertaald naar het Engels is "Following me".

In elke taal moet je assertiever zijn om je mening te uiten. Er is een goede lijst hier.